Een centrale vraag in Eternals, zoals gesteld door Dane Whitman (Kit Harington), is een vraag die fans vaak stellen aan bovennatuurlijke personages: Als de Eternals onsterfelijke aliens zijn die de mensen moeten beschermen, waarom kwamen ze dan niet tussenbeide om hen te redden van de oorlog, "of alle andere vreselijke dingen in de geschiedenis"?
Het antwoord van Sersi (Gemma Chan) is simpel - hoewel zij en haar mede-Eternals de mensheid al 7000 jaar beschermen, beschermen ze de mensen alleen tegen het kwaadaardige ras van de Deviants, niet tegen elkaar.
Mensen moeten hun eigen strijd voeren, hun eigen fouten maken. Het is een probleem waar schrijvers van superhelden al tientallen jaren mee te maken hebben, sinds Superman de oogtest niet doorstond toen hij zich tijdens de Tweede Wereldoorlog bij het leger wilde aanmelden. Bij het mengen van fantasie en werkelijkheid zijn dit soort verklaringen noodzakelijk. Er moeten redenen zijn waarom er vreselijke dingen gebeuren als er kruisvaarders om de hoek wonen. Het ongeloof wordt opgeschort tot de laatste pagina, de aftiteling. Tenminste, dat was het totdat Eternals het bombarderen van Hiroshima opnam.
Eternals draait pas vrijdag in de bioscoop, maar critici hebben zich al gefocust op het moment dat Phastos, een "technopaat die elke uitvinding of wapen kan maken", in wat de ruïnes van de onlangs gebombardeerde Japanse stad lijken te zijn, staat en roept: "Wat heb ik gedaan? "Phastos (Brian Tyree Henry) zegt niet dat hij Hiroshima in 1945 zelf heeft gebombardeerd, maar betreurt dat de technologie die hij heeft helpen ontwikkelen tot zo'n wreedheid heeft geleid.
Voor veel critici was deze scène misplaatst, zowel omdat Phastos de eerste homoseksuele superheld in het Marvel Cinematic Universe is, als omdat tienduizenden mensen stierven toen de Verenigde Staten atoombommen lieten vallen op Hiroshima en Nagasaki, en talloze anderen nog steeds met het trauma leven. In plaats van een moment van bezinning komt de scène over als een poging om een verschrikkelijke tragedie uit de echte wereld te gebruiken om een moment van pathos in een superheldenfilm te injecteren. Een voorbeeld van wat je niet moet doen als je fictie en realiteit probeert samen te voegen. Dit moment van pathos voelt aan als een poging om Marvel's productie te verheffen en kan gezien worden als een reactie op critici, waaronder Martin Scorsese, die beweren dat superheldenfilms geen "cinema" zijn. "
In die zin maakt de scène gewoon deel uit van een bredere trend, waarbij onze toenemende afstand tot de historische wreedheden van de 20e eeuw ze aantrekkelijk maken voor fantasiescenaristen. In 2018 ' s Fantastic Beasts: The Crimes of Grindelwald schreef J.K. Rowling een scène waarin de gelijknamige schurk betoogt dat tovenaars moeten regeren over niet-magische mensen om wreedheden te voorkomen; vignetten van tanks, de Holocaust en atoombommen spelen tegelijkertijd. De Fantastic Beasts-franchise gaat vijf films duren, en het is nog onduidelijk hoe Rowling zal uitleggen dat tovenaars de Holocaust hadden kunnen voorkomen, maar ervoor kozen dat niet te doen. Maar het is een probleem dat ze beter niet had kunnen introduceren.
Een jaar voor Beasts rende Diana door niemandsland in Wonder Woman, kogels afwerend met haar onverwoestbare armbanden (op de een of andere manier nam niemand de moeite om op haar blote dijen te schieten). Dit jaar, Disney 's Jungle Cruise introduceerde een magische helende bloemblaadje de film ' s helden hopen te gebruiken om te helpen soldaten in de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog. (Hoewel ze veilig het bloemblaadje, de film eindigt voordat ze gebruiken in de oorlog inspanning, iets dat kan worden afgebeeld in de komende vervolg).
Magie of technologie in de geschiedenis brengen en doen alsof die een gruweldaad heeft veroorzaakt of voorkomen is een gevaarlijk spel, een spel dat de mensheid aantoonbaar berooft van haar autonomie en schuld (de atoombom had tenslotte een niet-onsterfelijke, niet-alien uitvinder - een wiens wroeging onderwerp is van historisch debat). Erger nog, het inlassen van deze scènes voor een snelle pathos en ze niet uitdiepen kan onsmakelijk en goedkoop aanvoelen. Volgens onderzoeker Kees Ribbens kan een achtergrond van de Tweede Wereldoorlog een verhaal "minder vaag, minder ongenaakbaar" maken, maar soms worden deze scènes een te korte steno.
" Er is misschien ook sprake van enige luiheid bij de makers", zegt Ribbens, die colleges geeft over populaire historische cultuur en oorlog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. " Ze weten dat beide wereldoorlogen vrijwel altijd een hedendaags publiek aanspreken, omdat de oorlogen niet alleen zeer herkenbaar zijn, maar ook fungeren als morele ijkpunten voor goed en fout. "
Ja, wreedheden in de populaire cultuur kunnen het bewustzijn over historische gebeurtenissen vergroten, maar het kan ook uitbuitend zijn, zegt Agnieszka Soltysik Monnet, professor literatuur en cultuur aan de Universiteit van Lausanne, die ook gespecialiseerd is in voorstellingen van oorlog in de populaire cultuur. Omdat deze films commerciële ondernemingen zijn, stelt Monnet, "is hun motief om wreedheden te gebruiken in feite om een zenuw te raken op een manier die mensen raakt maar hen niet echt verontrust. "
Bovendien kan de introductie van fantastische elementen of superhelden het gevoel van agency van mensen verminderen, of, zoals Ribbens het formuleert, "suggereren dat mensen eigenlijk niet in staat zijn om het kwaad, dat tenslotte door mensenhanden is geschapen, aan te pakken. "
Maar is dit eigenlijk wel iets nieuws? Superhelden en de Tweede Wereldoorlog zijn altijd met elkaar verweven geweest. Ben Saunders, directeur van strips en cartoonstudies aan de Universiteit van Oregon, zegt dat de maandelijkse verkoop van stripboeken tussen 1941 en 1944 verdubbelde, waarbij bijna de helft van de Amerikaanse soldaten las over superhelden die vochten tegen de As-mogendheden (Captain America sloeg Hitler in 1941 zelfs in het gezicht). "De superheldenfantasie is er een waarin het plezier van morele rechtschapenheid en het plezier van agressieve actie verstrengeld raken," zegt hij. "Natuurlijk was het een bijzonder populaire fantasie tijdens de oorlog, toen de culturele behoefte aan boodschappen van gerechtvaardigde agressie zeer groot was. "
Paul Brians, auteur van Nuclear Holocausts: Atomic War in Fiction 1895 - 1984, merkt ook op dat schrijvers nucleaire wreedheid en fantasie lang met elkaar hebben verweven, en voegt eraan toe dat sommige sciencefictionschrijvers in de Sovjet-Unie nucleaire oorlog op andere planeten verbeeldden om het thema te verkennen en tegelijkertijd aan de censuur te ontsnappen. Toch merkt Brians op dat "de overgrote meerderheid van de populaire fictie over dit onderwerp het goedkoop maakt. "
Maar er is een verschil tussen hedendaagse media en de media die we vandaag de dag creëren, en als er een grens in het zand is, dan is het misschien één ding om een fantasiefilm tijdens een echte oorlog af te spelen, en een heel ander om personages te betrekken bij een echte genocide. Toch merkt Kees op dat het trekken van deze grenzen ongelooflijk moeilijk kan zijn en dat "er geen ondubbelzinnige, onveranderlijke criteria zijn" voor wat wel en wat niet gepast is.
" Wij in het Westen vinden het OK om een T-shirt met een portret van Mao te dragen, maar een T-shirt met de afbeelding van Hitler - een andere massamoordenaar uit de 20e eeuw - ligt veel gevoeliger," zegt hij. Hoewel hij persoonlijk geen fan is van de nazi-zombies in moderne videospelletjes en stripverhalen, vindt hij ze niet onsmakelijk, en voegt hij eraan toe: "De verbeelding en toe-eigening van het verleden is niet uitsluitend in handen van historici. "
Het is misschien niet uitsluitend in handen van historici, maar moet het in handen van superhelden zijn? Uiteindelijk is het misschien een kwestie van persoonlijke smaak. Voor mij voelt het gebruik van de dood van honderdduizenden echte mensen voor de karakterontwikkeling van een fictieve onsterfelijke alien gewoon grof. Het mengen van fantasie en wreedheid op deze manier voelt schokkend en beledigend - een snelle, goedkope, emotionele manier om helden gravitas te geven zonder voldoende rekening te houden met de brute realiteit waarmee gewone mensen te maken krijgen.